Masterclass van Jet Westerink
Bij de Santeon ziekenhuizen werken ruim 34.000 professionals. Samen beschikken zij over een schat aan kennis en ervaring. Laat je inspireren door deze masterclass van een van je collega’s. Dit keer promovenda Jet Westerink.
“We kunnen nog veel meer waarde halen uit patiëntparticipatie in verbeterteams”
Jet Westerink doet promotieonderzoek naar patiëntparticipatie binnen waardegedreven zorg. Onlangs is het derde artikel van haar proefschrift gepubliceerd in een internationaal wetenschappelijk magazine. “Het artikel is een evaluatie van patiëntparticipatie binnen waardegedreven zorg. We werken nu aan een actieonderzoek waarin we de verbetermogelijkheden meteen verder uitwerken en doorvoeren.”
“Waardegedreven zorg draait om de waarde voor patiënt”, legt Westerink uit. “De formule ‘waarde in de zorg is gelijk aan de patiënt-relevante uitkomsten gedeeld door de kosten’ hebben de meeste mensen wel eens gehoord. Om te bepalen wat voor patiënten relevante uitkomsten zijn en dus van waarde is, heb je de mening van patiënten nodig. Het patiëntperspectief is cruciaal voor waardegedreven zorg.”
Waardevolle stem
“Hoe geven we patiënten een stem die ook echt bijdraagt aan het verbeteren van de zorg? Daar is mijn promotieonderzoek op gericht,” vat Westerink samen. Ze legt uit dat er twee vormen van patiëntparticipatie zijn: “We maken onderscheid tussen individuele en collectieve patiëntparticipatie. Bij individuele patiëntparticipatie gaat het om het betrekken van patiënten bij hun persoonlijke zorgtraject. Dat is de basis voor samen beslissen. Als je de inbreng van patiënten gebruikt om de zorg te verbeteren voor een groep patiënten dan spreken we van collectieve patiëntparticipatie. Dat doen we binnen de Santeon ziekenhuizen bijvoorbeeld in verbeterteams; hierin werken we samen met patiënten aan verbeteracties die direct invloed hebben op de zorg. Mijn promotieonderzoek gaat over collectieve patiëntparticipatie.”
Ambitie
“Het artikel dat onlangs is gepubliceerd beschrijft de stand van zaken en de lessen die we kunnen trekken uit onze ervaringen met patiëntparticipatie in verbeterteams,” vertelt Westerink. “De conclusie is dat we nog veel meer waarde kunnen halen uit patiëntparticipatie in de verbeterteams. Zo zag ik bijvoorbeeld dat patiënten specifieke vaardigheden nodig hebben om te kunnen participeren in een verbeterteam. Ze moeten bijvoorbeeld kunnen meepraten binnen een groep zorgverleners en kritisch naar de geleverde zorg kunnen kijken. Dit roept vragen op over de representativiteit van de deelnemende patiënten. Daarnaast is er geen duidelijke strategie en doel voor patiëntparticipatie in verbeterteams en is er te weinig terugkoppeling over wat er met de inbreng van patiënten wordt gedaan. Om de patiëntparticipatie beter te benutten, werken we aan richtlijnen voor patiëntparticipatie in verbeterteams. Het is onze ambitie dat patiënten in verschillende verbeterteams op een zinvolle manier deelnemen. Hiervoor zijn we gestart met een actieonderzoek. Bij actieonderzoek voer je tijdens het onderzoek acties en verbeteringen door samen met de mensen uit de praktijk, in ons geval de verbeterteams. Dat is een belangrijk verschil met traditioneel onderzoek waarin je vooral observeert en beschrijft wat er gebeurt.”
“We onderzoeken hoe we de patiënt een waardevolle stem kunnen geven in de verbeterteams”
Zeven verbeterteams
“We onderzoeken dus nu hoe we de patiënt een waardevolle stem kunnen geven in de verbeterteams en hoe we op een goede manier input kunnen verzamelen van een representatieve groep patiënten”, zegt Westerink. “Hiervoor maak ik deel uit van zeven verbeterteams; in elk Santeon ziekenhuis een. In deze teams testen we wat werkt en wat niet. Zo maken in het OLVG drie patiënten deel uit van het multidisciplinaire verbeterteam chronische nierschade. Samen met zorgverleners denken zij na over relevante verbeteringen voor deze patiëntengroep. Elke keer bespreken ze een thema dat voor patiënten belangrijk is. Het verbeterteam diabetes in het Maasstad Ziekenhuis werkt aan een patiëntenpanel dat een paar keer per jaar samenkomt om verbeterpunten te bespreken. Aan de hand van deze ervaringen stellen we uiteindelijk richtlijnen op die zorgen voor een waardevolle stem van patiënten. Over ongeveer anderhalf jaar rond ik mijn promotieonderzoek af. Ik hoop dat we de patiëntparticipatie dan naar een hoger plan hebben kunnen tillen.”
Publicaties
Het artikel Evaluating patient participation in value-based healthcare: Current state and lessons learned is in januari 2024 gepubliceerd in het internationaal wetenschappelijk magazine Health Expectations. Eind 2023 publiceerde Jet Westerink de literatuurstudie Barriers and facilitators of meaningful patient participation at the collective level in healthcare organizations: A systematic review – ClinicalKey en een studie naar het gebruik van uitkomstdata in de spreekkamer: The use of outcome data in patient consultations from the healthcare professionals’ and patients’ perspectives: A mixed methods study.