Visie op datagedreven IC-zorg: de toekomst begint nu

De gezondheidszorg staat onder grote druk. De toenemende zorgvraag, personeelstekorten en stijgende kosten maken het noodzakelijk om slimmer en efficiënter te werken. Het recent verschenen visierapport ‘Toekomstvisies voor de data-gedreven Intensive Care in 10-15 jaar’ schetst hoe datagedreven technologie en artificiële intelligentie (AI) kunnen bijdragen aan toekomstbestendige IC-zorg.

Visie op datagedreven IC-zorg: de toekomst begint nu

Santeon, Zilveren Kruis en CZ werken sinds 2022 samen met Pacmed aan de inzet van AI op de intensive care (IC). Doel is de hoge kwaliteit IC-zorg toegankelijk en betaalbaar te houden, nu en in de toekomst. De kennis en ervaring van dit project, aangevuld met literatuuronderzoek en expertinterviews, is samengevat in een visierapport. Het rapport beschrijft vijf toekomstscenario’s. Op basis daarvan is een routekaart ontwikkeld voor de (door)ontwikkeling van datagedreven beslissingsondersteunende software voor de IC.

Routekaart

Het is nu nog niet duidelijk welke AI-toepassingen op de IC in de toekomst het meest waardevol zullen zijn. Dat zal de komende jaren blijken door de ervaringen met dit project en de ontwikkelingen op de IC. Tegelijk ontwikkelt de technologie rondom AI zich razendsnel. Daarom is de vraag welke AI-toepassingen als eerste ontwikkeld moeten worden om de belangrijkste problemen aan te pakken, in lijn met de speerpunten van het Integraal Zorgakkoord (IZA). De routekaart biedt hierop een antwoord. Deze routekaart bestaat uit vijf opeenvolgende stappen die als waardevol en haalbaar worden gezien om IC-zorg toekomstbestendig te maken: verbeteren, verminderen, voorkomen, verplaatsen en verduurzamen.

Vijf stappen

Uit het visierapport blijkt dat verbeteren de meest waardevolle en haalbare stap is op de korte termijn. Verbeteren is mogelijk door gebruik te maken van data-gedreven technologie. Deze technologie geeft inzicht in de gezondheidsstatus van IC-patiënten en helpt om het ziekteverloop en de effectiviteit van behandelingen te voorspellen. Hierdoor kunnen patiënten sneller en gezonder de IC verlaten. Stap 2 is de ontwikkeling van data-gedreven technologie die zorg met negatieve consequenties kan helpen verminderen. Bijvoorbeeld door het voorspellen van het risico op complicaties en bijwerkingen. Vervolgens zou de ontwikkeling van data-gedreven beslissingsondersteunende technologie zich kunnen richten op het voorkomen van de noodzaak voor IC-zorg. Bijvoorbeeld door het voorspellen van het risico op (verdere) IC-behandeling voor zowel individuele patiënten op de IC als op de afdelingen. IC-zorg deels verplaatsen is de vierde stap. Dit kan bijvoorbeeld door patiënten intensief te monitoren op verpleegafdelingen. Data-gedreven technologie speelt hierbij een belangrijke rol. Het waarschuwt vroegtijdig als een patiënt intensieve zorg nodig heeft. Zo kan verpleegkundige capaciteit op het juiste moment en op de juiste plek worden ingezet. Tot slot stelt het rapport dat verduurzamen van IC-zorg met innovatieve data-gedreven technologie een waardevolle en haalbare mogelijkheid is. Dit kan door inzicht te geven in het verbruik van middelen en materialen en de invloed daarvan op de gezondheid van patiënten. Daarnaast helpt het bij het voorspellen van het effect van werkzaamheden, werkprocessen en de werkomgeving op het welzijn van zorgmedewerkers.

Randvoorwaarden

Om te zorgen dat data-gedreven technologie echt kan bijdragen aan het toegankelijk en betaalbaar te houden van de zorg, zijn er wel aan een aantal randvoorwaarden waaraan moet worden voldaan. Ten eerste is interoperabiliteit tussen ICT-systemen op en tussen afdelingen, ziekenhuizen, de rest van het zorgveld en leveranciers cruciaal om patiëntgegevens te kunnen uitwisselen. Daarnaast moet er een duidelijke juridische mogelijkheid komen voor het verwerken en delen van individualiseerbare patiëntgegevens. Ten derde is het belangrijk dat er financieringsmechanismen komen die niet alleen gericht zijn op het behandelen van ziekte. Ook zorg die bijdraagt aan het welzijn van mensen zou vergoed moeten worden. Want deze technologieën helpen om (IC-)zorg te verminderen of zelfs te voorkomen. Tot slot is de ontwikkeling en toepassing van sensoring en telemonitoring belangrijk. Deze technologie helpt bij het continu en op afstand monitoren van de gezondheid van patiënten. Hierdoor kunnen zorgverleners vroegtijdig signaleren wanneer medische interventie nodig is. Dit draagt bij aan snellere en betere zorg. Het is essentieel dat deze randvoorwaarden worden vervuld. Alleen dan kan datagedreven technologie daadwerkelijk bijdragen aan een toekomstbestendige, toegankelijke en betaalbare zorg.

Zo snel mogelijk beginnen

De zorg staat voor een grote veranderopgave. Om de zorg in de toekomst draaiende en van hoge kwaliteit te houden moeten we zoeken naar innovatieve oplossingen. Datagedreven technologie en AI kunnen hierbij een belangrijke rol spelen. Om op tijd te zijn moeten we zo snel mogelijk beginnen met de ontwikkeling en toepassing hiervan. Zo kunnen we ervoor zorgen dat we de zorg toegankelijk en betaalbaar blijft voor iedereen.

Belangrijkste lessen

• Om de zorg toekomstbestendig te maken moeten we zo snel mogelijk beginnen met de ontwikkeling en inzet van data-gedreven technologie en AI.
• Datagedreven technologie en AI kunnen van waarde zijn door IC-zorg te verbeteren, verminderen, voorkomen, verplaatsen en verduurzamen.
• Een aantal randvoorwaarden zijn cruciaal: interoperabiliteit, eenduidige en faciliterende wetgeving, faciliterende financieringsmechanismen en de ontwikkeling van sensoring en telemonitoring.

Meer weten?

Benieuwd naar de andere lessen van het project AI op de IC en de kansen die AI biedt voor toekomstbestendige ziekenhuiszorg? Volg deze serie voor meer inzichten of neem contact op met projectleider Roald van Leeuwen.