‘Behouden is het nieuwe werven’
Masterclass met Hans van Leeuwen
Bij de Santeon ziekenhuizen werken ruim 34.000 professionals. Samen beschikken zij over een schat aan kennis en ervaring. Laat je inspireren door deze masterclass van een van deze collega’s. Dit keer Hans van Leeuwen, HR-manager bij Medisch Spectrum Twente (MST). Zijn visie op personeelsbeleid – ‘behouden is het nieuwe werven’ – is de rode draad in zijn aanpak om de centrale positie van de medewerker in de MST-strategie inhoud te geven.
“Alles begint bij je eigen mensen,” zegt Hans van Leeuwen stellig. “Zij zijn het goud van je organisatie.” In een tijd van hogere uitstroom, vergrijzing en toenemende werkdruk vindt hij dat ziekenhuizen de blik nog meer op hun medewerkers moeten richten. Niet alleen om te behouden, maar ook om hen in staat te stellen de zorg van de toekomst mede vorm te geven. “De werkdruk is voelbaar, maar ook de ervaren mentale druk buiten het werk, de ‘leefdruk’ verdient aandacht. Als werkgever kun je hierin een waardevolle en grotere rol spelen door ruimte te bieden voor het gesprek en ondersteuning waar nodig.”
Een concreet voorbeeld van deze mensgerichte aanpak is de vervanging van traditionele beoordelingsgesprekken. In plaats van te focussen op prestaties, draait het in ‘Het goede gesprek’ om het welbevinden van de medewerker. “Wat gaat goed? Waar loop je tegenaan? Wat belemmert je om optimaal te functioneren? Dát zijn de vragen die ertoe doen,” vertelt Van Leeuwen. “Je moet willen weten wat er speelt bij je mensen. We zien nu al positieve effecten van deze aanpak, ook in de cijfers.”
Eigen regie en vertrouwen in vakmanschap
Medewerkers meer regie geven over hun werk is een andere pijler in het beleid van MST. Zo heeft het ziekenhuis het ‘meeroosteren’ breed ingevoerd. “We streven ernaar dat meer dan 80 procent van het rooster is gebaseerd op de wensen van de medewerker. Dat geeft ruimte, autonomie en waardering.” Daarnaast krijgen teams binnen het programma Vertrouwen in Vakmanschap veel vrijheid om hun eigen scholingspakket samen te stellen. “Naast verplichte trainingen krijgen teams de ruimte om zelf mee te denken over hun scholingsbehoeften. Zo sluit het aanbod beter aan bij de praktijk en ontstaat meer eigenaarschap.”
“Samen sta je sterker, zeker als het gaat om het behouden van mensen en het vergroten van hun inzetbaarheid”
Combifuncties: breder inzetbaar, meer werkplezier
Een ander krachtig instrument voor het behoud van zorgpersoneel zijn de combifuncties, waarbij medewerkers twee verschillende functies combineren. Binnen MST wordt hier al actief mee gewerkt, en met succes. “Mensen krijgen zo de kans om zich breder te ontwikkelen. Dat maakt het werk aantrekkelijker en uitdagender.” Alleen binnen het ziekenhuis? “Op dit moment wel, maar wat mij betreft liggen daar nog mooie kansen”, zegt Van Leeuwen. “We maken deel uit van een grote zorgketen in de regio Twente. Het combineren van functies tussen het ziekenhuis en andere zorgorganisaties zoals VVT, GGZ of thuiszorg biedt perspectief op een dynamische loopbaan met meer werkplezier. Door grenzen tussen instellingen te overbruggen, ontstaan meer mogelijkheden voor medewerkers én een sterkere zorgketen. In Twente doen we dat al met TAZ: Toekomstbestendige Arbeidsmarkt Zorg & Welzijn, waar 68 zorgorganisaties bij zijn aangesloten. Daar lopen diverse projecten zoals traineeships waarin schoolverlaters kennis kunnen maken met diverse branches in de sector. Er is ook een centraal aanmeldpunt voor zij-instromers die vervolgens begeleid worden naar de juiste functie. Een loopbaanloket voor medewerkers in de branche is in oprichting.”
Toekomstbeeld
Als het aan Van Leeuwen ligt, wordt samenwerking binnen én buiten het ziekenhuis in de toekomst nog groter en belangrijker. “Stel je voor: één gezamenlijke werkgeversstructuur in de regio, waarin zorgmedewerkers flexibel kunnen bewegen tussen organisaties. Dat zou veel mogelijkheden bieden om verschillende functies en rollen in de zorgketen te vervullen. Hoewel dit toekomstbeeld ambitieus is, ziet Van Leeuwen al beweging in die richting. “Het vraagt om vertrouwen, afstemming en een gedeelde visie. Het zou de zorg aantrekkelijker maken en bijdragen aan behoud en ontwikkeling van personeel.
Samen sterk binnen Santeon
Binnen Santeon bestaat een krachtige samenwerking tussen de HR-teams van de aangesloten ziekenhuizen. “We hebben elke drie weken overleg met de HR-managers. Daar delen we ervaringen, ideeën en dilemma’s, van combifuncties tot verzuimbeleid. Onder deze overlegstructuur hangen diverse expertgroepen die zich richten op thema’s zoals rechtspositie, arbeidsvoorwaarden, HR-analytics, HR-systemen, diversiteit & inclusie en arbobeleid. We wisselen uit waar behoefte aan is.” Volgens Van Leeuwen is dat één van de grootste krachten van Santeon: “Iedere regio en organisatie is anders, we leren ontzettend veel van elkaar. Dat maakt het mogelijk om sneller te vernieuwen en toch dicht bij de realiteit te blijven.”
Voorbereiden op de zorg van morgen
De zorg verandert. En snel. Volgens Van Leeuwen is het daarom cruciaal om medewerkers voor te bereiden op de toekomst. Sociale innovatie is voor hem daarbij minstens zo belangrijk als technologische vernieuwing. “We moeten onze mensen voorbereiden op en begeleiden in hun veranderende rol. Denk aan de samenwerking met mantelzorgers, een flexibelere inzet of een bredere functievulling.” Daarvoor zijn ook binnen Santeon al stappen gezet. “Bijvoorbeeld met Zorg bij jou, waarbij zorg waar het kan buiten het ziekenhuis wordt georganiseerd. Dat is nog maar het begin. Het is belangrijk om tijdig te investeren in de menskant van zorgtransformatie. Zo blijven medewerkers betrokken en gemotiveerd om mee te bewegen met de veranderingen.”
Wat andere ziekenhuizen hiervan kunnen leren
Wat kunnen andere teams binnen Santeon met deze aanpak? “Ten eerste: begin bij je medewerkers. Investeer in hun welzijn, geef ze invloed, luister écht. Zorg dat ze zich kunnen ontwikkelen, niet alleen in de breedte maar ook in de diepte.” Daarnaast benadrukt Van Leeuwen het belang van regionale samenwerking. “Samen sta je sterker, zeker als het gaat om het behouden van mensen en het vergroten van hun inzetbaarheid.” Zijn boodschap is helder: investeren in het behouden van medewerkers is niet alleen een antwoord op de krapte van de arbeidsmarkt, het is vooral een investering in de kwaliteit en continuïteit. “De medewerkers dragen de zorg vandaag én morgen. Door hen centraal te stellen, bouwen we samen aan toekomstbestendige zorg.”