Nederland kan koploper waardegedreven zorg worden
Directeur Pieter de Bey van Santeon is geïnterviewd door Qruxx. Vandaag en morgen (2 en 3 mei 2019) wordt in de Rotterdamse Doelen het eerste ICHOM-congres gehouden op het Europese vasteland, mede georganiseerd door het Erasmus MC. Tot nu toe was die eer voorbehouden aan Boston, Washington en Londen. Het International Consortium for Health Outcomes Measurement (ICHOM) is een in de VS opgerichte non-profit die de wereldwijde acceptatie van value based healthcare (VBHC) wil bevorderen door voor elke bekende aandoening in de medisch specialistische zorg de standaard te bepalen die dicteert welke uitkomsten van zorg vastgelegd dienen te worden.
Het Nederlandse Santeon – samenwerkingsverband van 7 topklinische ziekenhuizen – speelt een belangrijke rol in de adoptie van VBHC in de Nederlandse medisch specialistische zorg. Directeur Pieter de Bey is dan ook opgetogen over het aanstaande congres, in zijn ogen een teken dat ons land volop meetelt. De Bey had in de oprichtingsfase zitting in het management team van ICHOM. “We maken als Nederland een grote kans om voorloper te worden in de implementatie van waardegedreven zorg”, zegt De Bey. “Dat betekent dat we flinke kwaliteitsverbeteringen zullen gaan zien en dat we kunnen werken aan nieuwe bekostigingsmodellen, waarbinnen niet wordt afgerekend op productie, maar op patiëntwaarde.”
Waarom gaat het eigenlijk zo hard met VBHC in Nederland?
“Er wordt in veel landen hard gewerkt aan waardegedreven zorg, maar nergens anders hebben alle stakeholders die erbij betrokken zijn, van ministerie en zorgverzekeraars tot patiëntenorganisaties en zorgverleners het concept omarmd.”
Hoe komt het dat het concept hier zo breed wordt gedragen?
“Goede vraag. Er is altijd enorm veel interesse voor VBHC geweest vanuit ons land. Het boek van Michael Porter is hier goed gelezen; veel mensen houden zich bezig met de vraag hoe de toekomst van de zorg eruit moet gaan zien en wat-ie mag kosten. Daarnaast is het Nederlandse zorgwereldje relatief klein; iedereen kent elkaar. En misschien heeft het wel te maken met het polderen in ons land. We leggen het hier niet op, maar het wordt ondersteund door de regimespelers, terwijl heel veel regie bij het veld ligt. Natuurlijk zijn er ook in Nederland kritische geluiden, maar mijn beeld is dat dat vooral positionering is, en wat verschillen in hoe waardegedreven zorg te implementeren. Dat lijkt me heel gezond.”
Werkt dat? Op het gebied van eHealth zijn we wereldkampioen proefprojecten organiseren, maar blijft de grootschalige toepassing van innovatieve werkwijzen achter. Lopen we niet het gevaar dat het waardegedreven zorg net zo vergaat?
“In Denemarken wordt het veel meer top-down gedaan inderdaad, bijvoorbeeld de concentratie van zorg. Eerlijk gezegd durf ik niet te zeggen welke van de twee werkwijzen de beste is, maar ik denk wel dat op een aantal dossiers een centralere aanpak gewenst is.
En dat zijn?
Wat mij betreft moeten we snel stappen maken op het gebied van de standaardisatie van data, interoperabiliteit, en op het gebied van nieuwe bekostigingsmodellen. Er zijn heel veel losse initiatieven en initiatiefjes waarbij iedereen z’n eigen standaard uitvindt. Terwijl we echt enorm geholpen zijn als iedereen hetzelfde gaat doen. Jan Hazelzet van Erasmus MC schreef het treffend: omarm de internationale standaard van ICHOM, pas die desnoods aan aan lokale omstandigheden, maar ga niet je eigen ding doen. Hetzelfde geldt voor de bekostigingsmodellen: veel initiatiefjes, weinig doorzettingsmacht.
Dat klinkt typisch als de Hollandse polder.
“Ja, maar bij Santeon is waardegedreven zorg allang het proefstadium ontstegen. In al onze ziekenhuizen hebben we een complete verbetercyclus in werking voor 11 aandoeningen, die samen goed zijn voor 20% van onze zorg. De 4 grote oncologische aandoeningen zitten daarbij. Het motiveert onze professionals en en ze krijgen er energie van, we doen echt iets waardevols met al die data die al worden geregistreerd. Het gaat over de basis van hun vak: hoe bereik ik optimale waarde voor de patiënt.”
Wat zijn in uw ogen de belangrijkste verworvenheden die VBHC bij Santeon de afgelopen jaren heeft opgeleverd?
Ten eerste de verschuiving in focus naar patiëntrelevante uitkomsten. Zaken als complicaties, pijn, incontinentie, die van groot belang zijn voor de kwaliteit van leven van de patiënt, zijn onderdeel geworden van onze datagedreven aanpak. Dat was nieuw voor onze medici, maar het betekent enorm veel voor onze patiënten. Ten tweede is multidisciplinair werken, samen met de patiënt, nu common practice binnen onze ziekenhuizen. Een serieuze cultuurverandering. Alleen door vanuit meerdere disciplines samen te werken kun je de uitkomsten van zorg echt verbeteren. Ten derde zien we diezelfde resultaten van behandeling systematisch beter worden. Er is geen sprake van trendbreuken of disrupties, maar stapje voor stapje zien we de kwaliteit echt vooruit gaan.”
Nog sessies die we niet mogen missen tijdens het ICHOM-congres?
“Er is een breakout van Tom Feeley van Harvard en MD Anderson Cancer Center. Hij leidt een paneldiscussie rond de vraag hoe je de zorg optimaal inricht rond uitkomsten. Dat lijkt me leerzaam, want daar zijn we in Nederland nog niet zo goed in. En dan is er een sessie onder leiding van Canada, waarin vertegenwoordigers van meerdere landen vertellen hoe zij de invoering van VBHC aanpakken. Die sessie is interessant omdat VBHC door sommigen wordt gezien als een model dat vooral zou werken in de Amerikaanse context. Maar zorgstelsels over de hele wereld, met totaal verschillende karakteristieken, zijn er dus mee bezig. Ik ben daar erg nieuwsgierig naar. Daarnaast zitten er ongetwijfeld pareltjes bij de andere sessies, niet op de laatste plaats vanuit verschillende Nederlandse partijen.”
Tot slot: wat adviseert u andere Nederlandse zorginstellingen met betrekking tot waardegedreven zorg?
Eén van onze ambities is om transparant te zijn over onze uitkomsten en die inzichtelijk te maken voor de buitenwereld. Ik zou tegen alle ziekenhuizen willen zeggen: ga die ICHOM-uitkomsten meten en breng ze naar buiten. Dan ontdekken we met z’n allen wat we van elkaar kunnen leren.”
